بیوگرافی هوشنگ سیحون

هوشنگ سیحون کیست؟

هوشنگ سیحون در سال 1299 در تهران متولد شد و در سال 1393 در کانادا درگذشت. او طراح، نقاش، معمار و مجسمه‌ساز معروفی بود که به خاطر طراحی بناهای معروف، به «مرد بناهای ماندگار» مشهور شد. همچنین به دلیل استفاده از سبک معماری اصولی مدرن در ایران به پدر معماری مدرن ایران هم او را می‌شناسند.

شاید تولد سیحون در خانه‌ای اهل ذوق و هنر بی‌تاثیر در آینده درخشانش نبوده باشد زیرا پدر بزرگش میرزا عبدالله فراهانی، از پیشگامان موسیقی سنتی ایران بود که به پدر موسیقی سنتی ایران معروف بود. مادرش هم از نوازندگان چیره‌دست تار و سه‌تار بود.

پس از تحصیلش در دانشگاه تهران، به دعوت آندره گدار برای ادامه تحصیل به پاریس رفت و تا دکترای هنر تحصیلش را ادامه داد.

وقتی به ایران بازگشت، اولین اثرش در حدود 25 سالگی، یادبود آرامگاه بوعلی سینا در همدان بود که به زیبایی طراحی کرد. او علاوه بر اینکه عضو شورای ملی باستان‌شناسی، شورای عالی شهرسازی، شورای مرکزی تمام دانشگاه‌های ایران و کمیته بین‌المللی ایکوموس Icomos(وابسته به یونسکو) بود، 15 سال مسئولیت مرمت آثار تاریخی ایران را هم برعهده داشته است.

در ایران سمت‌ها و فعالیت‌های متنوعی در زمینه تحصیلاتش داشت.

وی سعی می‌کرد در طراحی آثارش، از مفاهیم موجود در آن بنا استفاده کند؛ مثلا برای طراحی یادبودهای مشاهیر، از فعالیت و تفکرات آنها هم در طراحی الهام می‌گرفت. خود او درباره معماری کارهایش می‌گوید:

راهی را که من در معماری پیش گرفته‌ام به طور خلاصه و به صورت فهرست ذکر می‌کنم. در معماری، قبل از هر چیز علاقه دارم منطق را همیشه در نظر داشته باشم.

هیچ‌گاه هیچ چیز نباید بی منطق در معماری به کار برود، حتی کوچکترین خط و کم‌ترین نقطه بایستی دلیل و معنی مخصوص به خود داشته باشد و مخصوصاً از فانتزی‌های بی‌معنی و بی مغز گریزانم. حقیقت بایستی عریان و بی‌پرده در معماری خودنمایی کند ولو اگر گاهی اوقات زننده باشد، اطمینان دارم که حقیقت همیشه زیبایی و لطف مخصوص به خود را خواهد داشت.

یک معمار خوب باید مثل یک شعر عالی ساده، سهل و ممتنع باشد. از شلوغی و درهم و برهمی بی‌اندازه گریزانم. نقشهٔ ساده همیشه زود خوانده می‌شود و اشخاص را گمراه نمی‌کند.

طرح نقشهٔ یک ساختمان مثل حل یک مسئله است. باید همیشه ساده‌ترین راه حل را در نظر گرفت و از راه‌های پیچ در پیچ صرف نظر کرد.

معماری هوشنگ سیحون

او مبدا سبکی در طراحی و ساخت آرامگاه میشود که به جای تمرکز بر ساختمان معماری، به زندگی شخص مورد نظر تمرکز دارد و زندگی افرادی که برای آنان یادبود میسازد، الهام بخش اوست. روش جدید معماری سیحون در ساخت این آثار حکایت از سبک نوینی در معماری ایران دارد.

دز این رویکرد معماری، سیحون همیشه استفاده از مصالح بومی را بر مصالح وارداتی ترجیح میدهد و در این باره میگوید:

« اگر قرار باشد که اساس معماری ما درست نباشد، در آن صورت بکار بردن سنگ‌ها و فلزات گرانبها ارزشی به کارمان نمیدهد. من فکر میکنم که ما نه امروز و نه در آینده احتیاجی به مصالح خارجی نداریم و معمار آن کسی است که با گل خام هم بتواند یک کار هنری باارزش را بوجود بیاورد.»

آثار هوشنگ سیحون

در این قسمت به صورت فهرست‌ وار تعدادی از آثار معروف این هنرمند را نام می‌بریم. تعدادی از آنها بناهای مشاهیر و جاذبه‌ها هستند و تعدادی هم بناهای شهری:

آرامگاه ابوعلی سینا در همدان، سال 1330: طرح این بنا از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ‌دار دوره اسلامی، یعنی گنبد قابوس الهام گرفته شده و باغچه و حوض‌های اطراف از طرح ایرانی استفاده شده است.

آرامگاه کمال الملک در نیشابور، سال 1337

قوس‌های این بنا از تاق‌های چهاربخش که در معماری گذشته ما فراوان است، الهام گرفته شده و با ظاهری متفاوت و هندسه پیچیده به اجرا درآمده.

آرامگاه خیام در نیشابور، سال 1338

بنای آرامگاه خیام تلفیقی از معماری مدرن و سنتی است و سیحون سعی کرده ابعاد شخصیتی منجم، ریاضی‌دان و ادیب بودن خیّام را در آن پیاده کند.

آرامگاه نادرشاه افشار در مشهد، سال 1342

گفته شده برای ساخت آن از سنگ خارای منطقه کوهسنگی معروف به هر کاره (که در مشهد وجود دارد و بسیار مقاوم است) استفاده شده تا نشان‌دهنده شخصیت با صلابت نادرشاه باشد.

بازسازی و طراحی آرامگاه فردوسی در توس بر پایه طرح پیشین،  سال 1347

بنای آرامگاه فردوسی که سال 1313 طراحی شده بود، به دلیل عدم بررسی‌های لازم، نشست پیدا کرده بود و نیاز به بازسازی و طراحی دوباره داشت.

بنای موزه توس، سال 1347

ساختمان بانک سپه در تهران، سال 1347

بنای ساختمان مرکزی بانک سپه از معماری آپادانا و اصیل ایرانی الهام گرفته شده و سقف 9 متری و ستون‌های بلند آن، شکوه خاصی ایجاد کرده‌اند.

سایر آثار هوشنگ سیحون

• مقبره عباس میرزا و بعضی دولتمردان قاجار
• مرکز فرهنگی یزد
• سازمان نقشه برداری کل کشور
• کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان
• کارخانه آرد مرشدی
• سینما آسیا
• سینما سانترال
• کارخانه کانادا درای (زمزم فعلی) در تهران و اهواز

جوایز و افتخارات هوشنگ سیحون

• کسب رتبه اول در مسابقه دولت و راه‌آهن ایران (طرح ساختمان ایستگاه راه‌آهن)
• کسب رتبه اول در مسابقه طراحی آرامگاه بوعلی سینا
• یک دوره ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
• عضو شورای ملی باستان‌شناسی
• عضو شورای عالی شهرسازی
• عضو شورای مرکزی تمام دانشگاه‌‌های ایران
• عضو کمیته بین‌المللی ایکوموس
• مسئولیت مرمت بناهای تاریخی ایران، به مدت 15 سال
• شهروند افتخاری فرانسه
• برنده جایزه بیتا در سال ۲۰۱۲

موفقیت های هوشنگ سیحون در زمینه نقاشی

همانگونه که ذکر شد، سیحون در نقاشی نیز صاحب سبک بود و در سال ١٩٧٢ در نمایشگاهی در ماساچوست، آثارش در کنار نقاشان معروفی مانند سالوادور دالی و پیکاسو به نمایش گذاشته میشود و با سبک خارق‌العاده خود در نقاشی، توجه تمام منتقدان را به خود جلب کرد.
نقاشی های او به گونه‌ای است که هیچگاه خطوط یکدیگر را قطع نمی‌کنند که این سبک در نوع خود منحصربفرد است و تاکنون کسی نتوانسته است طرحی مانند آن را نقاشی کند.